Έρευνα: Κατάθλιψη σε συνδυαστική Θεραπεία
Έρευνα: Κατάθλιψη σε συνδυαστική Θεραπεία
Εμπειρικά ερευνητικά δεδομένα θεραπευόμενων που ακολούθησαν συνδυαστικά Νευροανάδραση και Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, ως θεραπεία για τη μείζονα καταθλιπτική διαταρραχή με συνοσηρότητα αγχωδών διαταραχών.
Αποτελέσματα ποιοτικής έρευνας από τη διπλωματική εργασία “Clients’ experience of attending a combination of both Cognitive Behavioural Psychotherapy (CBP) and Neurofeedback (NFB) as a treatment for Depression co-morbid with anxiety” του Master of Science in Cognitive Behavioural Psychotherapy
By Maria Zervakaki, Febuary 2016. Module Code: 7CL995,
γραμμένα για τις ανάγκες της ιστοσελίδας μας, έτσι ώστε να είναι αναγνώσιμα από το ευρύ κοινό. Το παρόν άρθρο δεν αποτελεί την αυτούσια επιστημονική εργασία.
Βασικός σκοπός της έρευνας ήταν να αναδειχθεί μέσα από συνεντεύξεις ο τρόπος που οι συμμετέχοντες αντιλαμβάνονται τη συνδυαστική θεραπείας τους. Το πως εκείνοι νοηματοδοτούν τα στάδια και τα αποτελέσματά της. Οι ερευνώμενοι που πήραν μέρος πληρούσαν όλα τα κριτήρια, τα οποία μεταξύ άλλων ήταν να είναι ενήλικες 25-40 ετών, με διεγνωσμένη μείζων καταθλιπτική διαταραχή (κατάθλιψη) και συνοσηρότητα με αγχώδη διαταραχή. Οι συμμετέχοντες είχαν τελειώσει πάνω από 6 μήνες τη συνδυαστική θεραπεία τους, με τους περισσότερους από αυτούς να έχουν τελειώσει πάνω από δύο χρόνια. Εξαιρέθηκαν άτομα με συνοδή διαταραχή προσωπικότητας.
Τόσο η Νευροανάδραση (17,19, 24, 25) όσο και η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (1, 4, 5, 26) ξεχωριστά, έχουν πολύ καλή αποτελεσματικότητα σε διαταραχές διάθεσης και άγχους. Από την ανάλυση περιεχομένου των συνεντεύξεων, αναδείχθηκαν τρεις θεματικές ενότητες- αποτελέσματα. Αυτά είναι οι εμπειρίες από άλλες θεραπευτικές μεθόδους, η ανάδειξη των περισσότερο βοηθητικών κομματιών στη θεραπεία, και η καθημερινότητα μετά το τέλος της θεραπείας τους.
Σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες είχαν ακολουθήσει αλλά δεν είχαν τελειώσει κάποια ή κάποιες θεραπευτικές μεθόδους στο παρελθόν. Οι κύριοι λόγοι ήταν η καθυστέρηση των αποτελεσμάτων, οι λάθος διαγνώσεις και οι συνοδές θεραπείες που ακολουθήθηκαν βάση αυτών. Φαίνεται πως επειδή η συνδυαστική θεραπεία τους έδωσε εξ’ αρχής θετικά αποτελέσματα τους έκανε να παραμείνουν σε αυτή και να την τελειώσουν (9, 12, 18). Η Νευροανάδραση (Ν/Α), αναγνωρίστηκε ως μία θεραπεία που συμβαίνει ασυνείδητα και “μαγικά” όπως ανέφεραν κάποιοι ενώ, ταυτόχρονα, τους έδινε την αίσθηση χαλάρωσης αλλά και βαθιάς δουλειάς. Όσον αφορά στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (ΓΣΘ) όλοι υποστηρίζουν πως ήταν μία ξεκάθαρα συνειδητή διεργασία και πως τα συναισθήματα και οι σκέψεις τους έμπαιναν σε μία σειρά. Τα δεδομένα που αναδεικνύονται από τους συμμετέχοντες, υποστηρίζονται και από άλλες επιστημονικές έρευνες πάνω στην κάθε μία θεραπεία (7, 15, 16, 17, 21, 19/ 8, 11,18).
Τα βοηθητικά σημεία- τεχνικές μέσα στη θεραπεία είναι το δεύτερο θέμα που αναδείχθηκε μέσα από την έρευνα. Η πλειοψηφία, ανέδειξε τα ημερολόγια θετικών σκέψεων (positive logging) και τα συμπονετικά γράμματα ως τις πιο αποτελεσματικές τεχνικές στης ΓΣΨ. Όλοι είπαν πως μέσα από τα αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις που δημιουργεί η κατάθλιψη, έμαθαν να οδηγούνται στο πως να εστιάζουν στα θετικά της καθημερινότητας και αυτή δεν είναι η πρώτη έρευνα που αναδεικνύει το πως αντιλαμβάνονται οι θεραπευόμενοι αυτή την τεχνική (3, 4, 5, 17). Όσον αφορά στα συμπονετικά γράμματα, παρόλο που περιγράφεται ως ένα σκληρό κομμάτι της θεραπείας, φαίνεται να λειτουργεί λυτρωτικά και να βοηθά στο να έρθουν πιο κοντά στον εαυτό τους. Τα συμπονετικά γράμματα τείνουν να είναι πολύ αποτελεσματικά σε θυμό, φόβο ενοχές και τραύματα (1, 17).
Στη Ν/Α τα περισσότερα βοηθητικά κομμάτια της θεραπείας φαίνεται πως ήταν η εκπαίδευση Alpha/Theta και η συνδυαστική θεραπεία στους δύο προμετωπιαίους λοβούς. Στο Α/Τ training, οι θεραπευόμενοι έχουν μόνο ακουστική νευροανάδραση και καλούνται με τα μάτια κλειστά να δημιουργήσουν αρχικά θετικές εικόνες ενώ σε επόμενο στάδιο της συνεδρίας πέφτουν σε βαθιά χαλάρωση, ακούγοντας τα ίδια τους τα κύματα κατά τη διάρκεια που εκείνα αποκωδικοποιούνται σε άλφα και θήτα συχνότητες. Το A/T training αποδεδειγμένα βοηθάει στη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων (10, 13, 20, 25, 27, 30). Στο συνδυασμό των δύο προ μετωπιαίων λοβών με οπτικοακουστική Ν/Α, σκοπός είναι να κερδηθεί ο έλεγχος σε σκέψεις, συναισθήματα και ασταθείς λειτουργίες (26, 29). Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί πως για να φτάσει να κατανοηθεί και να δοθεί ως θετική ανταπόκριση για συνεδρία Ν/Α από τους συμμετέχοντες, αυτό σημαίνει πως κατά τη διάρκεια των συνεδριών οι συχνότητες, και τα σημεία ανατροφοδότησης έχουν επιλεχθεί σωστά από τον θεραπευτή (14, 15, 18, 31).
Η διαφραγματική αναπνοή είναι μία τεχνική που, επίσης, στοχοποιήθηκε ως μία από τις πιο αποτελεσματικές της συνδυαστικής μεθόδου θεραπείας. Όλοι οι συμμετέχοντες την είχαν διδαχτεί, όταν χρειάστηκε, σε διαφορετικά ο καθένας στάδια της θεραπείας του είτε μέσα από τη Νευροανάδραση είτε από τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία. Η τεχνική διδάσκεται προκειμένου να βοηθηθεί η σωστή οξυγόνωση του οργανισμού, η οποία όταν διαταράσσεται αυξάνει τα επίπεδα των αρνητικών συναισθημάτων καθώς επηρεάζει και τα σωματικά συμπτώματα (6, 23).
Το τελευταίο υπό-θέμα που αναδείχθηκε σε αυτή την ενότητα από τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ο ρόλος της θεραπευτικής σχέσης. Υπάρχουν, όντως, έρευνες που δείχνουν να συνδέεται η καλή θεραπευτική σχέση με τα καλά αποτελέσματα της εκάστοτε της θεραπείας (22, 28). Στη συγκεκριμένη έρευνα οι συμμετέχοντες συνέδεσαν την καλή θεραπευτική σχέση που είχαν με το σύνολο των θεραπευτών τους, και από τις δύο μεθόδους, με τη δέσμευση που είχαν στη θεραπεία και με το πως αυτή λειτούργησε θετικά προς το πρόβλημά τους. Αναγνωρίστηκε πως οι θεραπευτές ήταν φιλικοί αλλά ταυτόχρονα φαίνονταν επαγγελματίες και τόσο εκπαιδευμένοι όσο και μορφωμένοι πάνω στο αντικείμενό τους.
Το τελευταίο θέμα που εντοπίστηκε είναι η φυσιολογικότητα στην καθημερινή ζωή μετά το τέλος της θεραπείας. Χρησιμοποιείται ο όρος “φυσιολογικός” γιατί ο ίδιος χρησιμοποιήθηκε από όλους τους συμμετέχοντες. Μετά τη θεραπεία τους, οι συμμετέχοντες φαίνεται πως μπορούν να αναγνωρίζουν πιθανά συμπτώματα ως φυσιολογικά ενώ αυτά συμβαίνουν στην πίεση της καθημερινότητας. Δεν εμπίπτουν σε γνωστικές διαστρεβλώσεις και εμμονικά συναισθήματα. Εστιάζουν, πλέον, σε θετικούς παράγοντες και εναλλακτικούς τρόπους σκέψης. Έχουν φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα το οποίο είναι να γίνουν οι θεραπευτές του εαυτού τους. Επιπρόσθετα, η κοινωνική ζωή για την πλειοψηφία των θεραπευόμενων έχει αποκατασταθεί έως και αναδιαμορφωθεί καθώς είναι συχνό φαινόμενο να επηρεάζονται τα διάφορα πεδία κοινωνικοποίησης, στις διαταραχές άγχους και διάθεσης (1, 4, 26).
Ένας κύριος τομέας της καθημερινότητας είναι και το περιβάλλον εργασίας. Οι συμμετέχοντες μιλάνε τόσο για λειτουργικότητα όσο και για αποτελεσματικότητα. Φαίνεται πως είναι ικανότεροι να διαχειριστούν, πολύ πιο εύκολα αρνητικές καταστάσεις. Η αυτοπεποίθηση τους έχει βελτιωθεί και είναι ορατή η ικανοποίησή τους. Είναι πιο σίγουροι για τον εαυτό τους και αυτό τους κάνει να είναι πιο λειτουργικοί και παραγωγικοί (2, 3, 25).
Από την παρούσα έρευνα φαίνεται πως η συνδυαστική θεραπεία Νευροανάδρασης και Γνωσιακής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας στην Κατάθλιψη με συνοσηρότητα αγχωδών διαταραχών έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Το ότι οι θεραπευόμενοι κατάφεραν να τελειώσουν τη θεραπευτική μέθοδο που θέλησαν να ακολουθήσουν, καθώς και η καλή θεραπευτική σχέση που είχαν με τους θεραπευτές τους, φαίνεται πως λειτούργησαν ενισχυτικά ώστε να αναδειχθούν και τα υπόλοιπα στάδια της θεραπείας καθώς και τα τόσο καλά και διαρκή αποτελέσματα.
Όταν έγινε η έρευνα αυτή, δεν υπήρχαν παρόμοιες έρευνες με τον θεραπευτικό συνδυασμό της Νευροανάδρασης (Ν/Α) και της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας (ΓΣΨ). Απώτερος σκοπός της έρευνας είναι να δημιουργηθεί στο μέλλον μία συνδυαστική ποιοτική και ποσοτική έρευνα πάνω στο ίδιο θέμα ώστε να μπορέσουν να γενικευτούν τα όποια ευρήματα.
Οι συμμετέχοντες παρακολουθούνται μία φορά το χρόνο και έτσι δύο χρόνια μετά τη λήξη αυτής της έρευνας μπορεί να ειπωθεί πως η αποτελεσματικότητα που είχε η συνδυαστική θεραπεία συνεχίζεται σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό.
Πηγές :
1)Barlow D. (2008). Clinical Handbook of Psychological Disorders, Fourth Edition: A Step-by-Step Treatment Manual, New York Guildford Express
2)Bandura A. Self-efficacy: the Exercise of Control. New York, NY: WH Freeman; 1997
3)Beck A. The evolution of the cognitive model of depression and its neurobiological correlates. Am J Psychiatry. 2008;165:969–977
4)Clark D., Beck A. Cognitive theory and therapy of anxiety and depression: convergence with neurobiological findings. Trends Cogn Sci. 2010;14:418–424.
5)Clark, D., & Beck, A. (2010). Cognitive Therapy of Anxiety Disorders. Science and Practice, The Guildford Press, New York
6)Cozolino, L., (2010) The neuroscience of psychotherapy. Healing the social brain. Norton& Company, New York Chisholm, R. C.,
7)Cheon et al, The Efficacy of Neurofeedback in Patients with Major Depressive Disorder: An Open Labeled Prospective Study Applied Psychophysiology and Biofeedback March 2016, Volume 41, Issue 1, pp 103-110 First online: 21 September 2015
8)Davidson A., Whitfield G. (2007). Cognitive Behavioural Therapy Explained, RADCLIFFE MEDICAL PRESS LTD
9)Duncan, Barry L. (Ed); Miller, Scott D. (Ed); Wampold, Bruce E. (Ed); Hubble, Mark A. (Ed), (2010). The heart and soul of change: Delivering what works in therapy (2nd ed.). , (pp. 113-141). Washington, DC, US: American Psychological Association, xxix, 455 pp
10)Egner, T., & Gruzelier, J. H. (2004). The temporal dynamics of electro encephalographic responses to alpha/theta neurofeedback training in healthy subjects. Journal of Neurotherapy, 8(1), 43-57.
11)Fulong M., Oei T., 2002, Changes to Automatic Thoughts and Dysfunctinal Attitudes in Group CBT for Depression. Journal Behavioral and Cognitive Psychotherapy, 30, 351- 360.
12)Gelso, Charles J. The real relationship in psychotherapy: The hidden foundation of change. Washington, DC, US: American Psychological Association (2011). ix 187 pp
13) Gruzelier, A theory of alpha/theta neurofeedback, creative performance enhancement, long distance functional connectivity and psychological integrationCognitive Processing February 2009, Volume 10, Supplement 1, pp 101-109 First online: 11 December 2008
14) Henriques JB., Davidson RJ. Left frontal hypoactivation in depression. J Abnorm Psychol. 1991;100:535–545.
15)Ibric, V. L. (2004). “qEEG and Behavioral Indices for Neurofeedback Effectiveness” presented at the ECNS conference in Irvine, Sept 2004 and in proceedings in the Journal of ECNS, 5(4): 213-214.
16)Johnston SJ., Boehm SG., Healy D., Goebel R., Linden DE. Neurofeedback: a promising tool for the self-regulation of emotion networks. Neuroimage. 2010;49:1066–1072
17)Johnston S., Linden DE.., Healy D., Goebel R., Habes I., Boehm SG. Upregulation of emotion areas through neurofeedback with a focus on positive mood. Cogn Affect Behav Neurosci. 2011;11:44–51.
18)Kahl, KG, Winter, L, Schweiger, U, & Sipos, V. (2011). The third wave of cognitive-behavioural psychotherapies: concepts and efficacy [in German]. Fortschr Neurol Psychiatr . 79:330–339.
19)Karch et al, Short and long-term effects of sham-controlled prefrontal EEG-neurofeedback training in healthy subjects Clinical Neurophysiology Volume 127, Issue 4, April 2016, Pages 1931–1937
20)Linden DE.., Habes I., Johnston SJ., et al Real-time self-regulation of emotion networks in patients with depression. PLoS One. 2012;7:e38115.
21)Linden et al, Upregulation of emotion areas through neurofeedback with a focus on positive moodCognitive, Affective, HYPERLINK “http://link.springer.com/journal/13415″&HYPERLINK “http://link.springer.com/journal/13415” Behavioral Neuroscience March 2011, Volume 11, Issue 1, pp 44-51 First online: 25 November 2010
22)Martin, D. J., Gorske, J. P., & Davis, M. K. (2000). Relation of the therapeutic alliance with outcome and other variables: a meta-analytic review. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 438–450.
23)Norris, S. L., Lee, C-T., Burshteyn, D., & Cea-Aravena, J. (2001). The effects of performance enhancement training on hypertension, human attention, stress, and brain wave patterns: A case study. Journal of Neurotherapy , 4 (3), 29-44.
24)Othmer, S. (2008a). Neuromodulation Technologies: An Attempt at Classifi cation. In Introduction to QEEG and Neurofeedback: Advanced Theory and Applications (Second Edition), Thomas H. Budzynski, Helen Kogan Budzynski, James R. Evans, and Andrew Abarbanel, Eds, Academic Press, San Diego.
25)Othmer, S.F., & Othmer, S. (2007), Interhemispheric EEG Training: Clinical Experience and Conceptual Models, Susan F. Othmer and Siegfried Othmer. In Handbook of Neurofeedback, Dynamics and Clinical Applications, James R. Evans, Ed., The Haworth Medical Press, New York.
26)Padesky C., & Greenberg D. (2007). Σκέφτομαι άρα αισθάνομαι (Mind over Mood). Επιστημονική επιμέλεια ελληνικής έκδοσης: Σκαπινάκης Π., Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.
27)Reiner M, Rozengurt R, Barnea A. Better than sleep: Theta neurofeedback training accelerates memory consolidation. Biol Psychol. 2014;95:45–53 729.
28)Sookman D., & Leahy R., (2009). Treatment Resistant Anxiety Disorders: Resolving Impasses to Symptom Remission, New York, Routledge- Taylor and Francis Books.
29)Thibodeau R., Jorgensen RS., Kim S. Depression, anxiety, and resting frontal EEG asymmetry: a meta-analytic review. J Abnorm Psychol. 2006;115:715–. Uttal WR. Reliability in Cognitive Neuroscience: a Meta-Meta Analysis. Cambridge, MA: MIT Press; 2013
30)Vanathy, S., Sharma, P. S. V. N., & Kumar, K. B. (1998). The efficacy of alpha and theta neurofeedback training in treatment of generalized anxiety disorder. Indian Journal of Clinical Psychology, 25(2), 136-143.
31)Vermon at al, The effect of training distinct neurofeedback protocols on aspects of cognitive performanceInternational Journal of Psychophysiology Volume 47, Issue 1, January 2003, Pages 75–85
